EMDR Terapisi nedir? Hangi tür problemlerde kullanılmaktadır?

Hayatımızda küçük yahut büyük travmalarımız olabilir. Büyük travmalara örnek olarak taciz ,tecavüz ,doğal afet kaynaklı kayıpları sayabiliriz .Bununla birlikte dışardan bakıldığında fazla göze batmayan fakat uzun vadede insan hayatını olumsuz anlamda etkileyip ruh sağlığını bozabilen küçük travmalarımız da vardır ,örneğin çocukluk döneminde bir törende şiir okurken yaptığımız küçük bir hataya kahkahalarla gülünmesi daha sonra ki hayatımızda topluluk karşısında konuşamamamıza sebep olabilir veya çalışma hayatında maruz kalınan yoğun baskı ciddi anlamda kaygılı hale getirebilir kişiyi. Yaşadığımız birçok psikolojik problemin temelinde büyük yahut küçük travmalarımız vardır.

Bizi travmatize eden olayların sebep olduğu psikolojik hasarları beyin tamir etme gücüne sahiptir fakat bazen bu tamir edebilme hali farklı sebeplerden dolayı gerçekleşemez. Travmatik olayın zamanı,nekadar sürdüğü, uzman desteği alınıp alınmadığı,travmatik olayın kişi için anlamı, olay sonrası normal hayata adaptasyonu ve çevresinin desteği kişinin ilerki yaşantısında psikolojik sağlıklılığı üzerinde etkilidir. Şuan yaşanan bazı tetikleyici durumlar, geçmişte olan ve kişiyi hala sıkıntıya sokan düşünceleri ,duyguları ve beden duyumsamalarını harekete geçirebilmektedir. Sağlıklı bir süreçte beyin olumsuz yaşantıların etkisini zamanla hafifletir ,beyin bunu doğal seyrinde yapar ,olay hatırlansa da, anı kişiyi çok rahatsız etmez yahut çok az rahatsızlık hissettirir. Fakat bazen bu doğal süreç işleyemez ve bilgi işlemleme süreci tıkanıklık yaşar,yaşanan travmatik olayla ilgili resim, düşünce ve duygular işlenmeden kalır,kişi geçmiş yaşantısından kurtulamaz ve travmatik anıyı o an ki şiddetiyle yaşamaya devam eder.

EMDR, bu işlenmemiş anıları yeniden canlandırarak, çift yönlü uyaranla sağlıklı bir şekilde işlenmesini sağlar. Böylelikle, travmatik yaşantıların kişi üzerindeki olumsuz izleri ortadan kalkar. EMDR terapisi geçmişte yaşanan ve rahatsızlık veren anıların beyindeki olumsuz ve istenmeyen etkilerini dönüştürmeye, travmanın yarattığı duygusal kilitlenmişliği açmaya ve kişinin doğal iyileştirici kaynaklarının harekete geçirmesini çok sayıda psikoloji yaklaşımının çeşitli öğelerini biraraya getirerek sağlayan hızlı, güvenilir ve çözüm odaklı bir terapi yaklaşımıdır,ilaç ve hipnoz kullanılmadan uygulanır.

Terapistin, danışanın gözlerini sağa ve sola hareket ettirmesiyle (danışanın terapistin parmağını takip etmesi şeklinde) beyninin her iki yarımküresini hafifçe uyarması ve danışanın rahatsızlık veren anı ve duygulara yoğunlaşmasıyla gerçekleşir. Dikkatin farklı yönlerden gelen uyarılara odaklanması, danışanın iyileşme sürecini hızlandırdığı düşünülmektedir.

EMDR terapisinin travma sonrası stres bozukluğu yanında çocuk, ergen ve yetişkinlerde farklı problem türlerinde de oldukça etkili olduğu görülmüştür.

EMDR terapisinin etkili olduğu ve kullanıldığı alanlar;

• Akut travma,Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Cinsel Taciz

Tecavüz

Fiziksel Şiddet

Psikolojik Şiddet

Olumsuz Çocukluk Yaşantıları

Doğal afet veya insan eliyle oluşturulan felaket mağdurlukları

Aldatılma

Aldatma

Terkedilme

Kaza, ameliyat, ya da yanıklara maruz kalma ve buna bağlı olarak duygusal ve fiziksel açıdan rahatsızlık

• Depresyon
• Kaygı Bozuklukları (Panik bozukluk, Yaygın Kaygı Bozukluğu, Obsesif Kompulsif Bozukluk)
• Fobiler ve Korkular (Sosyal Fobi, Yükseklik Korkusu, Uçak Korkusu, Agorafobi vb.)
• Kayba bağlı yoğun üzüntü ve yas
• Özgüven Problemleri
• Performans Kaygısı (Sınav Kaygısı vb.)
• Öfke ve Stres Yönetimi
• Psikolojik Kökenli Fiziksel Rahatsızlıklar (Kronik Baş Ağrısı, Fibromiyalji vb.)
• Kilo Kontrolü ve Yeme Bozuklukları
• Beden Algısı Bozukluklar
• Yoğun stres altında çalışan kişilerde
• Aile, evlilik sorunları ve cinsel sorunlar yaşayan kişilerde
• Çocuklar ve ergenlerin yaşamış oldukları travmalara bağlı gelişen semptomlarda
•  
  Bağımlılığın tekrarlama riskinin düşürülmesinde

EMDR tedavisinin etkisi kalıcı mıdır?

EMDR terapisinin bitimini takip eden yıllarda çoğu danışanın terapiden elde ettiği faydayı koruduğu görülmektedir.Emdr terapisinin kalıcılığı diğer tüm terapilerde olduğu gibi farklı faktörlere bağlıdır.Terapist ve danışan arasındaki uyum,terapinin süresi,danışanın elde ettiği faydayı sürdürebilmesi ve kazandığı becerileri hayatına adapte edebilme kabiliyeti,isteği ve çabası oldukça önemlidir.

EMDR tedavisi kaç seans olmalı ve anılar işlenmeye başlanmadan önce kaç seans yapılmalıdır?

Terapinin seans sayısı problem türüne,yoğunluğuna ve danışanın hayat öyküsüne bağlı değişiklik göstermektedir. EMDR terapisinin süresiyle alakalı yapılan araştırmaların sonuçlarına göre anıyı ele alıp rahatsızlık vermeyen bir hale getirebilmek için 1-3 seans yeterli olmaktadır bununla birlikte bir anıyı ele almak henüz çalışılmamış olan benzer diğer anıları da olumlu anlamda etkilediğinden dolayı EMDR terapisinde geçmişteki her bir olumsuz deneyimi tek tek çalışmak gerekmemektedir. Terapinin süresi üzerinde çalışılması gereken anıların sayısına ve danışanın ilerleme hızına gore değişmektedir ve ona göre planlama yapılmaktadır.Bununla birlikte kısa süreli terapi yaklaşımıdır diyebiliriz.

Anıları çalışmaya başlamadan önce danışanın duygu kontrolü ve gevşeme yöntemlerini öğrenmesine yönelik yapılan hazırlık çalışmalarının akabinde yaklaşık bir yahut iki seans sonra anılar çalışılmaya başlanır.

Uzman Psikolog Zeynep MENDERES