Pandemi Sürecinde Çocuklarla Etkili İletişim

Dünyayı etkisi altına alan Korona virüs pandemisi nedeniyle bu süreçte evde kalmak zorundayız! Peki bu süreçte çocuğumuzla nasıl daha kaliteli bir zaman geçirebilir, nasıl dil gelişimine destek olabiliriz?

Pandeminin ne zaman sona ereceği, hayatın normal akışına ne zaman gireceği henüz belirsizliğini koruduğu bu süreçte yetişkinler gibi çocuklar da oldukça kaygılıdır. Salgın hastalıkların yoğun olduğu dönemlerde kaygı seviyesinin yükselmesi, panikle istenmeyen davranışların ortaya çıkması oldukça yaygın bir durumdur. Kaygı, çoğunlukla belirsizlikten kaynaklanan bir problem olduğu için öncelikle sakin bir şekilde konu hakkında bilgilenmeli ve çocukların anlayacakları dilde, somut, gerçekçi bir düzeyde aktarmalıyız.

Pandemi Sürecinde Çocuğumun Dil Gelişimini Nasıl Desteklemeliyim ve Neler Yapmalıyım?

Oyun, çocukların hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Çocuklar paylaşmayı, anlaşmayı, iletişim kurmayı oyun oynarken çok daha kolay gerçekleştirmekteler. Oyun, çocuklar için hayatın bir yansıması, küçük bir prototipidir. Bundan dolayı hayatta yapmak istedikleri, söylemek istedikleri ya da hayalini kurdukları birçok şeyi oyun içinde yansıtmaktadırlar. Oyun, çocuklar için bu kadar önemli ve işlevsel iken o halde çocukların dünyalarına ulaşmanın en kolay yolu elbette oyundur! Bu kaygılı süreçte oyunla hem çocukları eğlendirebilir hem de dil gelişimlerini destekleyebiliriz. İletişimin en temel unsurlarından; karşıdaki kişiyi dinleme, sohbeti başlatma, sürdürme gibi becerileri oyun aracılığıyla çocuklarımıza aktarabiliriz. Kişilerarası iletişimde saygı, ilgi, konuşma sırasını bekleme, karşıdaki kişinin gözlerine bakma gibi önemli sosyal becerileri de oyun içinde çocuklarımıza rol model olarak kazandırabilmekteyiz. Çocuklarla oyun oynarken, çocukların anlayacağı şekilde olumlu, kısa, basit, somut ifadelerle çocukların hayatında yer alan kavramları kullanarak iletişim becerilerini öğretmek çok daha işlevsel olmaktadır.

Çocuğumun Kullanacağı Kelimeleri Nasıl Çeşitlendirebilirim?

Çocuğumuzun etkili, amaca uygun, işlevsel cümleler kullanabilmesi; etkili bir iletişimin yolu öncelikle empatiden geçmektedir. Pandemi sürecinde kaygılı olan ebeveynler çoğunlukla kaygılarını çocuklarına da yansıtabilmektedirler. Bu, çocukla iletişimi engelleyen bir durumdur. Çocuğunuzun sağlıklı bir benlik oluşturmasını istiyorsanız öncelikle sizin psikolojik açıdan sağlam olmanız gerekmektedir. Kaygılarınızı en alt seviyede çocuklarınıza yansıtmalısınız ki çocuğunuzla aranızda güven ilişkisi oluşsun. Çocuğun neler hissettiğini, neler düşündüğünü çocuğun anladığı şekilde aktardığınızda sizinle güvenli iletişime hazır olmuş olacaktır.

Bu şekilde;

• Çocuğunuzla göz teması kurunuz.
• Sözel ifadeleriniz; jest ve mimiklerinizi pozitif olsun.
• Çocuğunuzun anlayacağı kısa, net, somut ifadeler kullanınız.
• Çocuğunuz konuşmaya başladığında dinleyip  onu anladığınızı cümlelerinizle ifade ediniz.
• Çocuğun konuşmasını sağlayacak açık uçlu sorular yöneltiniz.

Çocuğunuz 5 yaşında ve o gece uzaya gittiğini söylüyorsa buna: “Öyle şey olur mu? Sen dün gece mışıl mışıl uyuyordun.”  Demekle “ Peki, uzayda neler gördün, anlatmak ister misin?” demek arasında çok fark vardır. 5 yaşındaki çocuk o yaş itibariyle hayali birçok şeye inanır önemli olan çocuğun dünyasıdır.

Çocuğunuz halen konuşamıyor ya da sınırlı sözcüklerle kendisini ifade ediyor olabilir. Bu tür durumlarda ebeveynlerin sözel olmayan tepkileri çok önemli olmaktadır. Kişilerarası iletişimde bireyler anlatmak istediklerinin %90’ını jest ve mimikleriyle ifade etmektedirler. İşitme yetersizliği olan bireyler ya da daha kelime dağarcığı gelişememiş bireylerle iletişimde ses tonunuz, yüz ifadeniz, konuşurkenki duruşunuz iletişim kalitenizi belirlemektedir. Bu durumda yüz ifadenizin pozitif, enerjik, sevecen olması çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlayacaktır.

Çocuğumun Dil Gelişimi Desteklemek İçin Materyal Almalı Mıyım?

Dil gelişimini desteklemek için ekstra bir materyal almanıza ya da oyun kurmanıza gerek kalmadan yaptığınız günlük işleri eylem ile beraber anlatmak yani paralel konuşma dediğimiz; bir eylemde bulunurken aynı zamanda çocukla konuşmak, çocuğu konuşturmak esasına dayanan işlemle de gerçekleştirebilirsiniz. Örneğin yemek masası hazırlarken şimdi kaşıkları alıyorum ve sofrayı kuruyorum.  Şeklinde ebeveynler kendi yaptıklarını sözel ifade ile destekleyince çocuğa da model olmuş oluyorlar.  Ortak dikkat kurmaya özen gösterin. İlgilendiğiniz ortak nesne ve aktivite üzerinde konuşup aynı olayla ilgilenin. Çocuğunuzla konuşurken abartılı tonlama yaparak, sözcükler arası beklemeler yaparak çocuk odaklı konuşmalara sergileyin.