YAKIN DOSTLAR: GELİŞİM VE ÖĞRENME

Çocuk gelişimi temel gelişim ilkeleri, karantina günlerinde, ebeveynler için yol gösterici olabilir. Birlikte küçük bir başlangıç yapalım.

Çocuk gelişimi; hangi bilgi, beceri, tutum ve davranışların hangi yaş düzeyinde ortaya çıktığını bize söyler. Çocukların içinde bulunduğu gelişim dönemi itibariyle, çocuk neyi öğrenmeye ihtiyaç duymaktadır veya hangi gelişim alanı hız kazanmıştır bunu bilmemizi sağlar. Çocuk gelişimi bize sağlıklı nesiller yetiştirmemizde yardımcı olan bir yol haritasıdır.

Çocuk gelişimi çocuğu tanımaktır. Bizim doğru beklentiler içinde olmamızı sağlar. Biz bu sayede biliriz ki; dil gelişimi ardışık ve birikimli bir sıra izler. Çocuğun önce ses denemeleri yaparak başladığı yolculukta, heceler, kelimeler ve azdan çoğa doğru ilerleyen cümlelerin üretildiği bir yol izler. Çocuk gelişimi, çocuğu bir bütün olarak görür. Gelişim alanlarının hiçbiri bir diğerinden daha önemli değildir. Sadece gelişimde kritik dönemler vardır. Bir gelişim alanı diğerine oranla hız kazanır ve bu hız kazanan gelişim alanı o dönem için büyük önemdedir.

Yürüme öncesi dönem itibariyle çocuk, bedensel koordinasyonu sağlamak amacıyla hareket etme ihtiyacını arttırır. Çocuk hareket ettikçe kaslar olgunlaşır ve hazır-bulunuşluk düzeyine ulaştığında çocuk yürümeye başlar. İşte bu süreçte motor gelişim hız kazanmıştır. Tüm gelişim alanları birbiriyle bir çarkın dişlileri gibi iç içe geçmiş olarak ilerler. Herhangi bir alanda meydana gelen aksama diğer alanları da etkiler.

İşte tüm bu gelişimle ilgili bildiklerimiz kuramsal çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde bizler doğum öncesi dönemden itibaren bir canlının meydana gelmesinde hangi evrelerden geçtiğini bilmekteyiz. Bilimsel gelişim yaklaşımları eğitimcilere ve ailelere çocuğun gelişimsel ödevlerini sunmaktadır. Çocukların bu ödevleri gerçekleştirmesinde, onların eğitiminde doğru zamanda doğru uyaranları sunarak bizde bu süreci desteklemekteyiz. Örneğin 4 yaşına gelmiş ve hala hiç kelime üretmemiş bir çocuk için aile bir uzmana başvurması gerektiğini bilmektedir. Ya da 2 yaşında bir çocuğun yaşından beklenen düzeyin biraz altında kelime kullanıyor olması bize gelişimde bireysel farklılıkların olduğunu söylemektedir.

Gelişim ve öğrenme birbiriyle yakın temas halinde iki sıkı dosttur. Gelişim dönemleri bize çocuğun hangi zamanda neyi öğrenmesi gerektiğini, neyi öğrenmeye ihtiyaç duyduğunu, nasıl etkin ve kalıcı olarak öğrenebileceğini söyler. 0-1 yaş dönemindeki bebeğin çevresinde en çok ihtiyaç duyacağı varlık anne iken; yürüme, tuvalet eğitimi gibi ödevlerini artık gerçekleştirmiş 3-4 yaş çocuğunun farklılaşmış zengin çevresel uyaranlara ihtiyacı vardır.

Çocukların ihtiyaçlarını ve ritmini merkeze alan aile ve formal eğitim, öğretim uygulamalarını yapılandırırken çocuğu bir bütün olarak gelişim özelliklerine göre ele alacaktır. Çocuğun aktif olmasına, yaparak-yaşayarak, deneyimleyerek öğrenmesine imkan sağlayacaktır. Çağdaş öğrenme ve gelişim teorileri, çocukların kendi öğrenmelerini kendilerinin, kendi bilişsel süreçleri içinde yapılandırdığını söylemektedir. Ve bu süreç düşünmeyi, sorgulamayı, öğrenmeyi öğrenmiş olmayı kapsamaktadır.

Bu noktada ebeveynlere düşen görev, çocuğun gelişimini ve haklarını merkeze alan, çocuğu edilgen değil de etkin olabileceği etkinliklerle meşgul etmekten geçmektedir. Özellikle 0-6 yaş gibi insan ömrünün en değerli ve telafisi mümkün olmayan yıllarının doğru eğitim ve yaklaşımlarla zenginleştirilmesi önem taşımaktadır.

Nesil Sezgi Yılmaz

Erken Çocukluk Eğitimcisi